ซากากุจิเคยโดนโทริชิมะ อดีต บ.ก. Jump เรียกไปด่าจน Trauma

มีมิตรสหายท่านหนึ่ง สอบถามว่าเรื่องเล่าในคลิป The Final Fantasy IV Retrospective ความยาว 2 ชั่วโมง 19 นาที ของ Andrew Bluett เผยแพร่วันที่ 12 เม.ย. 2023 ในประเด็นหนึ่ง มีมูลความจริงแค่ไหน???

ผมจะขอแบ่งเนื้อหาเป็น 3 ช่วง

Part 1 - เรื่องเล่าเรียบเรียงโดย Andrew Bluett

Part 1-2 - ตรวจสอบหลักฐานจากคลิปที่ Andrew Bluett อ้างถึง

Part 2 - หลักฐานแวดล้อม จาก podcast และเรื่องเล่าทางวิทยุของโทริชิมะ

Part 2-2 - หลักฐานแวดล้อม จากการสนทนา vdo call ระหว่างโทริชิมะกับซากากุจิ

Part 3 - สรุปว่าประเด็นไหน จริงไม่จริงเพียงไร?

[Part 1 - เรื่องเล่าเรียบเรียงโดย Andrew Bluett]

ประเด็นดังกล่าวคือเรื่องซากากุจิอยากให้ Final Fantasy ได้ไปเผยแพร่ในนิตยสาร Jump จนได้ไปเจอบรรณาธิการของ Jump ในขณะนั้นที่ชื่อ คาสึฮิโคะ โทริชิมะ แล้วถามว่าทำยังไง FF ถึงจะได้ลง Jump

โทริชิมะก็ตอบกลับมาว่า "ทำไม Final Fantasy ถึง so bad" โดย Andrew Bluett อ้างอิงจากคลิปสัมภาษณ์ซากากุจิ ในงาน Final Symphony 2016 ที่ San Diego ลงไทม์สแตมป์ วินาที 1471 หรือนาทีที่ 14 วินาทีที่ 31

Andrew เล่าต่อว่าในการรับประทานมื้อค่ำด้วยกัน โทริชิมะเลคเชอร์ซากากุจิถึง FF ทั้ง 3 ภาคแรก และซากากุจิ ทำให้ซากากุจิเห็นว่าตัวละครใน 3 ภาคแรก ค่อนข้างแบนไร้มิติในการเขียนเรื่อง

หลังจากนั้นซากากุจิเลยเอาสคริปต์ FFIV ไปเสนอโทริชิมะ เพื่อหวังให้โทริชิมะยอมรับและให้ลง Jump ให้ได้ แต่โทริชิมะก็จะปฏิเสธ และบอกว่ามันยังขาดอะไรไป ซากากุจิก็เอาไปแก้ไขใหม่ แล้วมาให้โทริชิมะดูใหม่เรื่อย ๆ จนโทริชิมะยอมรับ การให้คำแนะนำตรงนี้ก็เป็นสิ่งที่สอนซากากุจิถึงการเขียนเนื้อเรื่อง เหมือนที่โทริชิมะทำกับนักเขียนมังงะมากมาย

อ้างอิง - https://youtu.be/0m2gHKZVM6Y

[Part 1-2 - ตรวจสอบหลักฐานจากคลิปที่ Andrew Bluett อ้างถึง]

ข้อมูลในประเด็นนี้ Andrew อ้างอิงไว้จากคลิปสัมภาษณ์อันเดียว เลยง่ายต่อการเช็ค เขาอ้างอิงโดยทำ timestamp วินาที 1471 แต่ผมว่าเพื่อความสมบูรณ์ จึงกดย้อนไปดูก่อนหน้านั้นหน่อย

เริ่มจากมีแฟน ๆ ถามขึ้นมาว่า FF นั้นเป็นที่รู้กันว่ามี character development ที่ดี อยากให้ช่วยเล่า process ตั้งแต่ต้นจนจบในการสร้างฮีโร่ให้ฟังหน่อย? และไปเอาแรงบันดาลใจในการตั้งชื่อต่าง ๆ มาจากไหน?

ซากากุจิก็ตอบว่า (ผมแปลจากล่ามนะ) เขาไม่ได้คิดเรื่องแคแรคเตอร์มาก่อน จนกระทั่งช่วงหลัง FFIII ได้ไปเจอคุณโทริชิมะ บรรณาธิการของนิตยสาร Jump ซึ่งเป็นครูของอาคิระ โทริยามะของ Dragon Ball ทีนี้ในการเจอกันครั้งแรก โทริชิมะ ก็พูดให้ซากากุจิฟังว่า "Why is the Final Fantasy so bad?"

(ผู้ชมหัวเราะ ซากากุจิก็ยิ่งเน้นว่าเจอกันครั้งแรกเลยนะเว้ย!?)

โทริชิมะก็อธิบายให้ฟัง ซากากุจิก็เห็นว่าโทริชิมะพูดถูก หลังจากนั้นก็ยังไปดินเนอร์ด้วยกันหลายครั้ง แล้วโทริชิมะก็สอนว่าแคแรคเตอร์นั้นสำคัญยังไง (how is the character important) หลังจาก FFIV เป็นต้นมา ทุกคนจึงเห็นได้ว่าการนำเสนอแคแรคเตอร์นั้นต่างออกไป (หลังจากนั้นก็ตอบเรื่องการตั้งชื่อ)

อ้างอิง - https://www.youtube.com/watch?v=wMJtB-UsIRc&t=1471

**ความเห็นผู้แปล** : จะเห็นได้ว่าซากากุจิพูดสั้นกว่าที่ Andrew เล่าเยอะ โดยตัว Andrew ขยายความไปไกล โดยไม่ได้ลงแหล่งอ้างอิงอื่นไว้ ซึ่งนั่นก็ทำให้ผมเกิดข้อสงสัยหลายเรื่องที่ต้องตรวจสอบต่อไป เช่น

1) ในคลิปนั้นสิ่งที่โทริชิมะติว่า so bad หมายถึงแค่ FFIII รึเปล่า? ไหง Andrew ถึงยืนยันไปเลยว่าหมายความรวมทั้ง FFI-III ? ตัวโทริชิมะเองได้เล่น FFI-II รึเปล่า?

2) ซากากุจิอยากเจอโทริชิมะ หรือโทริชิมะอยากเจอซากากุจิ?

3) ซากากุจิเอาสคริปต์ไปให้โทริชิมะดู แล้วโดนปฏิเสธมาอีกหลายรอบจริงหรือไม่? เขาโดนโทริชิมะสับยับแค่ไหน?

--------------------------------------------

[Part 2] หลักฐานแวดล้อม จาก podcast และเรื่องเล่าทางวิทยุของโทริชิมะ

29 พ.ย. 2023 Broadcast ระหว่างคาสึฮิโคะ โทริชิมะ และริคุ ซันโจ

(คนแต่งเรื่อง ไดตะลุยแดนเวทมนต์) ที่คุยกันวันที่ 27 พ.ย. 2023

- ในอดีต ซันโจเป็นคนรับผิดชอบ Game Special Corner แล้วโทริชิมะ ก็ได้คุยกับพวกนักเขียนใน Jump ว่า "ระหว่าง DQ กับ FF เกมไหนดีกว่า?" โดยส่วนใหญ่พวกนักเขียนอยู่ข้าง FF แต่โทริชิมะเป็นแฟน DQ นั่นจึงเป็นเหตุผลให้โทริชิมะต้องเริ่มต้นเล่น FFIII อย่างจริงจัง

- ซันโจขัดขึ้นว่า แต่ผมก็อยู่ข้าง DQ นะเฮียยยย โทริชิมะก็บอกว่าอ่าวเหรอ ท่ดๆๆๆๆ (ฮากัน)

- ซันโจเล่าว่าช่วงราว ๆ ยุค FFIII ในนักเขียน มีคนนึงเป็นติ่ง FF ซึ่งเขาก็เปิดประเด็นว่าอะไรที่ DQ ทำไม่ได้ขึ้นมา ซึ่งตาคนนั้นก็บอกว่าไม่ลองเปิดใจหน่อยเหรอ อาจจะเปลี่ยนใจก็ได้นะ โทริชิมะในตอนนั้นก็บอกว่า "FF แม่งยากไป ไม่มีทางปังหรอก" แล้วคุยไปคุยมาก็รู้ว่าโทริชิมะเลิกเล่นไปกลางทาง บอกว่าดันเจี้ยนเกมนี้นรกแตกไป

- โทริชิมะเล่าต่อว่า หลังจากเถียงกันไปมา เขาก็คิดขึ้นได้ว่า "ถ้ายังเล่นไม่จบ ก็เถียงด้วยไม่ได้นี่หว่า ไม่ได้ละ" ก็เลยไปพยายามเล่นจนจบ

- ซันโจบอกว่าดันเจี้ยนสุดท้ายของ FFIII แม่งยากโหดหินทมิฬชาติ

- โทริชิมะเสริม "ไม่มีจุดเซฟด้วย"

*ข้อมูลสำคัญที่ได้คือ โทริชิมะอยู่ข้าง DQ ตั้งแต่แรกแล้ว และลำบากในการเล่นให้จบ*

https://miyearnzzlabo.com/archives/106426

20 พ.ย. 2021 ถอดเทปจากรายการ After 6 Junction

ทางสถานีวิทยุ TBS Radio วันที่ 18 พ.ย. 2021

- โทริชิมะเล่าว่าสมัยก่อน พวกนักเขียนมันชอบ FF กัน แล้วก็เคยเถียงกันว่า "ระหว่าง FFIII กับ DQIII เกมไหนดีกว่ากัน? แล้วก็ไม่ได้ข้อสรุป"

- โทริชิมะบอกว่าตอนนั้นเลิกเล่น FFIII ไปกลางคัน ก็เลยต้องกลับมาเล่นอีกครั้ง พยายามจนจบ แล้วก็อยากจะพูดอะไรสักอย่างกับคนที่สร้างเกมนี้ขึ้นมา

- ตอนนั้นเองทีมโฆษณาก็ถามโทริชิมะขึ้นว่า มีใครในวงการเกมที่อยากพบด้วยมั้ย? โทริชิมะเลยตอบไปว่าอยากเจอซากากุจิ ให้ไปเชิญซากากุจิมา ซึ่งซากากุจิมักไปเล่าต่อว่า "โทริชิมะอยู่ในห้องประชุมขนาดใหญ่คนเดียว แล้วก็สับ FF ยับ" ซึ่งโทริชิมะก็งงว่าทำไมกูโดนเอาไปพูดแบบนั้นวะ แต่มันก็จริงอยู่นะ เอางี้ดีกว่า อยากจะพบซากากุจิอีกสักครั้ง แล้วได้คุยกันแบบลึก ๆ ชัด ๆ เคลียร์ ๆ หลังจากนั้นมา ก็เริ่มไปดื่มและคุยเรื่อยเปื่อยกับซากากุจิ สัปดาห์ละครั้ง

**FFIII ออก 27 เม.ย. 1990 และจากการคุยกับซากากุจินั้น นำไปสู่การวางขายนิตยสารรายเดือน V Jump ที่เน้นเรื่องวีดีโอเกม DQ และ FF 

- วาตานาเบะถามขึ้นว่า ตอนนั้นด่า (ダメ出し) อะไรไปอ่ะ?

*ダメ出し* เท่าที่ผมค้นดู หมายถึงวิพากย์แบบชี้จุดอ่อน เพื่อให้ผู้ฟังปรับปรุงให้ดีขึ้น แต่ก็รุนแรงจนผู้ฟังจะเจ็บปวด

- โทริชิมะบอกว่า คนที่เคยเล่น FFIII มาจะรู้ว่าดันเจี้ยนแม่งยากฉิบหาย จุดเซฟก็ไม่มี ถ้าตายแล้วก็เริ่มใหม่ตั้งกะต้น ศัตรูตัวสุดท้าย (เมฆาอันธกาล) ก็ไม่น่าสนใจ ชนะไปก็เท่านั้น

- วาตานาเบะบอกว่า ไอ้บอสนั่นมันก็ abstract แล้วก็ดูไม่มีบุคลิก

- โทริชิมะก็บอกว่า ในฐานะ บ.ก. เขามักพูดว่าในการออกแบบแคแรคเตอร์ การทำให้คนอ่านอินให้ได้เป็นสิ่งสำคัญ

- วาตานาเบะบอกว่าโทริชิมะเองก็เคยบอกว่าตัวเองเป็นพวกเอาตัวเองเป็นศุนย์กลางใช่มั้ย? ตอนนั้นเลยคงสับ FF ไปยับ แต่ช่วง FFV นั่น เห็น V Jump ช่วยดันเต็มที่เลยนี่นา ตอนนั้นคิดไงน่ะ?

- โทริชิมะบอกว่า ที่ FF มันดีขึ้นมาได้ก็เพราะพวกเขาเข้าไปมีส่วนร่วม เปลี่ยนความคิดหลายอย่างของซากากุจิ ตอนที่เขาเริ่มนัดเจอซากากุจิบ่อย ๆ ก็อยู่ช่วงกลางการพัฒนาภาค IV แล้ว เขาก็ทำหน้าที่ในฐานะ บ.ก. เพื่อจะช่วยดันให้ได้ลง Jump ด้วย ตอนนั้นพวกคนในกองบรรณาธิการก็งงว่าไปนั่งคุยกันสร้าง DQ ภาคใหม่เหรอฟะ? พอทุกคนรู้ว่าไม่ใช่ DQ ก็แบบ "อะไรว้าาา?" แล้วก็กลับบ้านไปโดยไม่สนใจ เขาว่ากันว่านี่เป็นหนึ่งในปม Trauma ของซากากุจิเลย

- โทริชิมะเล่าต่อว่า แต่สำหรับ FFV นั่น เขาได้อยู่ตั้งแต่เริ่ม ได้ฟังตั้งกะพล็อตแรก และเริ่มสร้างไปด้วยกัน

- วาตานาเบะบอกว่า ภาค FFI-FFIV มันเหงา ๆ นะ แต่ของ FFV นี่มันให้พลังบวก หยั่งกะโชเน็นมังงะเลย

- โทริชิมะเล่าบทบาทเขาต่ออีกว่า เขาคิดว่ามันไม่มีประโยชน์ที่จะนำเสนอสิ่งที่อยู่ระหว่างการพัฒนาได้ครึ่ง ๆ กลาง ๆ มันเลยต้องสร้างภาพหน้าตาของเกมตอนที่จะวางจำหน่ายขึ้นมาก่อน แล้วพัฒนาเกมไปในแนวทางนั้น หลังจากนั้นมา การนำเสนอข่าวเกมก็เปลี่ยนแปลงไปตลอดกาล

*ข้อมูลสำคัญที่ได้คือ สับเละ สับจริง แต่ก็พูดถึงแค่ FFIII เพราะเขาเล่นแค่นั้น แล้วซากากุจิก็ trauma จริง*

https://miyearnzzlabo.com/archives/77534

--------------------------------------------

[Part 2-2] - หลักฐานแวดล้อม จากการสนทนา vdo call ระหว่างโทริชิมะกับซากากุจิ

14 ส.ค. 2021 บทสัมภาษณ์ทางวีดีโอคอนฯ กับ Denfaminicogamer

- โทริชิมะบอกว่าชื่นชมซากากุจิมาตลอด ทุกครั้งที่ซากากุจิสร้างเกมใหม่ ก็จะเลือกคนหนุ่มหน้าใหม่ขึ้นมาจับงาน ทำให้เขาอยากรู้ว่าใครจะเป็นคนต่อไป อย่างตอน FFV ก็เป็นคิตาเสะ ตอน FFVII ก็เป็นโนมุระ เวลาไป Square เขาก็รอให้คนมาพูดว่า "โทริชิมะซัง งวดนี้เราได้คนมหัศจรรย์มาอีกแล้วครับ เขาเป็นอัจฉริยะ!"

- ซากากุจิบอกว่าคิตาเสะเขาตั้งใจเอาดีด้านทำหนัง ในวงการเกมมันไม่ค่อยมีคนที่เรียนมาด้านนี้เป็นพิเศษ เขาเลยอยากได้สายเลือดแบบนั้น ส่วนโนมุระนั้น เขาชอบงานอาร์ตของโนมุระตั้งแต่ก่อน FFVII อยู่แล้ว

- ข้ามไปอีกช่วงนึง ซากากุจิบอกว่าเขาทึ่งในความสามารถในการวิเคราะห์และพูดของโทริชิมะมาก คนทั่วไปจะโจมตีได้จากทิศทางเดียว แต่โทริชิมะหวดมาจาก 2-3 ทางพร้อมกัน ยังไม่ทันจะตั้งตัว ก็มีการโจมตีจากทิศที่ 4 มาแล้ว มันก็จะแบบเจ็บจี๊ด

- สื่อถามถึงเรื่องการเจอกันครั้งแรกเพราะ FFIII ระหว่างทั้งสองคน

- ซากากุจิบอกว่า เขาอ่ะอยากให้เกมได้ลง Jump แต่เรื่องดันกลายเป็นว่า โทริชิมะเรียกเขาเข้าไปหาก่อน

- โทริชิมะบอกว่า เขามีส่วนร่วมในการสร้าง Dragon Quest และเล่นเกมมามากมาย ตอนเขาเล่น FFIII ก็รู้สึกว่าเกมมันดีนะ ก็อยากจะพูดอะไรกับคนที่สร้างมันขึ้นมาหน่อย

- ซากากุจิพูดต่อ สิ่งแรกที่โทริชิมะพูดตอนเจอกันคือ "มันกากเพราะตัวละครไม่โดดเด่นเลย"

(หัวเราะกันทั้งห้อง)

**มีข้อสังเกตว่า ในจุดนี้โทริชิมะชม FFIII แต่ซากากุจิบอกว่าโทริชิมิเปิดมาก็ตำหนิเลย ก็เลยเป็นจุดที่ต้องตีความกันเองว่า โทริชิมะคิดยังไงกันแน่**

- ซากากุจิก็พูดต่อว่า โดนขยี้ต่อว่า FFIII ตัวละครมันเป็นแค่อวาตาร์ ตัวละครไม่เด่น เนื้อเรื่องไม่ปัง โลกแบนไร้มิติ

- โทริชิมะเสริมว่า ตอนนั้นโฮริอิ ซึ่งเป็นคนเขียน Famicom Shinken (ファミコン神拳) ออกจากบริษัทไป เขาเลยต้องหาคนหนุ่มมาแทน หนึ่งในนั้นคือริคุ ซันโจ คนแต่งไดตะลุยแดนเวทมนตร์ พวกเราก็คุยกันเรื่องเกม พวกนั้นก็อวยว่า FFIII คือผลงาน masterpiece ตัวโทริชิมะในฐานะแฟน DQ ก็เลยเข้าไปเถียงกันขาดใจ ว่าเกมไหนคือหนึ่งในแผ่นดินกันแน่ ส่วนตัวเขาเล่น FFIII ไปได้สักพัก ก็เลิกเล่นไปรอบ แต่ก็ต้องเล่นให้จบถึงจะไปเถียงได้ เลยเล่นจนจบแล้วก็คิดว่าแทนที่จะไปเถียงกับพวกมัน เขาอยากจะคุยกับคนสร้างเกมนี้มากกว่า (หัวเราะ) พอดีตอนนั้นเจ้าชิโมมุระ ทีมโฆษณาที่ตอนหลังไปโปรดิวซ์การ์ดยูกิ ถามขึ้นมาว่าเขาอยากเชิญใครมาพบมั้ย? ตอนนั้นเลยให้ไปเชิญซากากุจิที่เป็นคนสร้าง FFIII มา

**Famicom Shinken เป็นบทความแนะนำเกม Famicom ใน Jump

- ซากากุจิบอกว่าเขาถูกพาไปยังห้องประชุมที่โยมิฮิโระ ตอนที่ได้ยินว่าโทริชิมะจากชูเอย์ฉะอยากจะพบเขา ก็งงอยู่ว่าจะคุยเรื่องอะไรนะ? ปรากฏว่าเป็นเรื่อง "กูน็อค FFIII แล้ว!!" (หัวเราะ)

- โทริชิมะบอกว่าหลายอย่างที่ FF มี มันก็ไม่มีใน DQ นะ อย่างเช่นเรือเหาะ ซึ่งก็น่าสนใจ แต่เขาว่ามันไม่ใช่สิ่งที่จะดึงดูดผู้ชมวงกว้างให้เล่นเกมนี้ยาว ๆ ได้ ไหนจะเรื่องแทบไม่มีจุดเซฟ ตัวละครออกแบบไม่ดี ลาสต์บอสออกแบบมาไม่ดี รู้มั้ยว่ากว่าจะสร้างพิคโคโล่ใน Dragon Ball ขึ้นมาได้ มันลำบากนะโว้ย เลยเล่าว่าต้องสร้างลาสต์บอสยังไง ให้ชนะแล้วถึงรู้สึกฟินได้ (Catharsis/カタルシス) เขาคิดว่าทำแบบ (FFIII) มันเสียของ เลยถึงกับพูดบลัฟไปเลยว่า "ถ้าร่วมมือกับพวกกูนะ มึงขายได้มากกว่านี้เป็น 3 เท่า"

- ซากากุจิพูดบ้างว่าตั้งแต่ประถมแล้ว เขาก็ปลื้ม Jump มาตลอด อยากรู้มาตลอดว่าทำยังไงถึงสร้างสิ่งที่น่าสนใจ เซตติ้งที่แตกต่างหลากหลายขึ้นมาได้มากมาย พอ บ.ก. พูดให้ฟัง เขาก็ต้องรับฟัง 100% อยู่แล้ว เขาคิดแบบนั้น มันก็เหมือนการท้าทาย หลังจากนั้นมาเขาก็กลับไปคิดเรื่องการสร้างแคแรคเตอร์ ใน FFIV เราจึงสามารถสร้างตัวละครให้โดดเด่นได้ในระดับหนึ่ง นั่นเพราะสิ่งที่โทริชิมะพูดในห้องประชุมวันนั้น แต่พอเขาเอา FFIV ไปให้ที่กองบรรณาธิการดู ก็ยังโดนปฏิเสธอยู่ดี (หัวเราะ)

- สื่อถาม แล้วไหงหลังจากนั้นถึงเป็นเพื่อนกันได้ล่ะ?

- โทริชิมะบอกว่าไม่มีใครฟังคำวิจารณ์ของเขาหรอก ทุกคนที่ฟังก็ไม่ได้ยอมรับ แต่ซากากุจิยอมรับแล้วเอากลับไปผสมปรับปรุงงาน มันก็เลยสนุกดี

- ซากากุจิก็เสริมว่าเขาก็อยากรับฟังโทริชิมะอยู่แล้ว ยิ่งฟังก็ยิ่งรู้สึกว่าได้เข้าใกล้ Jump เข้าไป มันวิเศษจะตาย (โทริชิมะ) ก็ต้องมีคาถาหรือเคล็ดลับแหละ ซากากุจิก็อยากจะค้นหาสิ่งเหล่านั้น คำพูดของโทริชิมะต่อให้ไม่ใช่เรื่องเกมและมังงะ ก็ยังคงทำให้ผู้ฟังได้เปิดหูเปิดตา มันสนุกจะตาย

https://news.denfaminicogamer.jp/interview/210814a

--------------------------------------------

[Part 3] สรุปว่าประเด็นไหน จริงไม่จริงเพียงไร?

สรุปข้อมูลเท่าที่ได้จาก 3 source

- โทริชิมะเล่น FFIII จบก่อน เลยเป็นฝ่ายเรียกซากากุจิ (ที่ชอบและอยากให้ FF ลง Jump อยู่แล้ว) เข้ามาคุย

- โทริชิมะ สับ FFIII เละ ในแบบที่คนญี่ปุ่นเรียกว่า ダメ出し ในประเด็นการออกแบบตัวละคร ลาสต์บอส เนื้อเรื่อง จุดเซฟน้อย และบลัฟว่าถ้าร่วมมือกับเขาจะขายได้มากกว่านี้ 3 เท่า

- ซากากุจิ Trauma ฝังใจจริง และเวลาถามซากากุจิถึงเรื่องนี้ ซากากุจิจะพูดว่าโดนด่าตั้งกะเปิดเรื่องตลอด

- โทริชิมะยอมรับว่าตัวเองก็ self-center

- ซากากุจิมองว่าสิ่งที่โทริชิมะตำหนิ มันก็เป็นความจริง เลยน้อมไปปรับปรุง

- โทริชิมะได้ยินว่าตัวเองโดนเอาไปพูดว่าด่าซากากุจิ เลยอยากนัดเจอเรื่อย ๆ จึงชวนไปดื่มทุกสัปดาห์ แต่เวลาโทริชิมะบอกกอง บ.ก. ว่าไปดื่มกับซากากุจิ คนในกองก็ไม่ค่อยสนใจซากากุจินัก

- ซากากุจิบอกว่าเคยเอา FFIV ไปให้กอง บ.ก. พิจารณาหลายครั้ง แต่ก็ยังถูกปฏิเสธกลับมา

- ความสำเร็จมาบังเกิดในช่วง FFV ซึ่งโทริชิมะบอกว่าเขาอยู่คุยด้วยตั้งแต่เริ่มสร้าง

ดังนั้น คำถามจากมิตรสหายว่าคลิปของ Andrew Bluett ที่เล่าถึงเรื่องนี้ มันตรงเพียงใด???

1) ตรงเกือบหมด ยกเว้นเรื่องที่บอกว่าโทริชิมะด่า FFI-III

ความจริงคือโทริชิมะด่าแค่ FFIII (ไม่ปรากฏหลักฐานใด ๆ ที่โทริชิมะพูดถึง FFI-II) แต่คำด่า FFIII ของโทริชิมะ มันก็เป็นจุดอ่อนเดียวที่เกิดขึ้นใน FFI-II

2) Andrew Bluett ชมว่า FFIV มันยกระดับเรื่องตัวละครขึ้นได้เพราะโทริชิมะ ซึ่งซากากุจิก็พูดให้เครดิตโทริชิมะแบบนั้น

แต่ในมุมของโทริชิมะเอง เขาไม่อยากรับเครดิตตรงนี้ เพราะเห็นว่าพวกซากากุจิทำ FFIV ไปครึ่งแล้วค่อยมาหาเขา แต่ FFV ต่างหากที่เขาคุยปรึกษาด้วยแต่แรก

ปิดศาล